Türkiye'nin ilk kök hücre merkezi KTÜ'de

Türkiye'nin ilk kök hücre ve gen üretim merkezi 9 Eylül'de Trabzon'da açılıyor. 4 milyon euroya mal olan laboratuvarda üretim 2007 yılı ocak ayında başlayacak. Tesis, en büyük kordon kanı ve kök hücre bankalarından biri olacak.
Doğu Karadeniz’de fındık yine gündemin ilk sırasındaki yerini koruyor. Bölgenin tüm dikkati fındıkla ilgili konulara ayrılmışken ne yazık ki, bölge ve ülke için çok önemli gelişmeleri gözardı etmişiz. Birkaç gün önce Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özen ile görüşmemizde, bölge adına çok önemli bir atılımdan haberdar olduk. KTÜ Tıp Fakültesi’nde kök hücre ve gen konusundaki çalışmaları biliyorduk ama bu kadar yol alındığının farkında değildik.

Öğrendik ki, Trabzon, kök hücre ve gen konusunda, ülke adına bir büyük adım atmanın eşiğine gelmiş. KTÜ Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercüment Ovalı’nın girişimleri ile başlatılan, Rektör Prof. Dr. İbrahim Özen’in desteğiyle geliştirilen ve üniversitenin katkılarıyla oluşturulan Türkiye’nin ilk kök hücre ve gen üretim merkezi, ATİ Teknoloji Laboratuvarı’nın yapımı neredeyse tamamlandı. Açılış, 9 Eylül'de KTÜ’de düzenlenecek olan 2. Kök Hücre Kongresi öncesinde yapılacak. Orta Avrupa ve Güney Asya arasındaki coğrafyada konusundaki tek laboratuvar olma özelliğini taşıyan ve 4 milyon euroya mal olan laboratuvarda üretim 2007 yılı ocak ayında başlayacak.



53 ortağı var

Konuyla ilgili bilgi veren KTÜ Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve ATİ Teknoloji Proje Koordinatörü Prof. Dr. Ercüment Ovalı, laboratuvarın benzerlerinin İtalya, Fransa, Almanya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerde bulunduğunu belirterek "ilaç ve cerrahi tedavi yöntemlerine, hastalıklı hücreye karşı sağlıklı hücre üretimi ile mücadele de eklendi. Son 3 yıldır hücre tedavi ürünlerini geliştirme yolunda büyük mesafeler kat edildi. Tesis için tüm dünyanın kabul ettiği ve 'İyi Üretim Lisansı' olarak değerlendirebileceğimiz, Good Manufacturing Practice (GMP) lisansını, Almanya'nın Freiburg Üniversitesi'nden aldık. Bazı işadamlarımız ve şirketlerin arasında bulunduğu 53 ortağımız ile ATİ Teknoloji’yi kurduk. Ortaklarımızdan biri de Silahlı Kuvvetler adına araştırmalar yapan Türk Tıp. San. A.Ş. Şu anda üretim için ruhsat aşamasındayız. 2007 Şubat ayında ilk ürünlerimizi tıp dünyasına sunacağız" dedi.



7 ayrı tip hücre üretilecek

Prof. Ovalı, hücre tedavilerinin halen birçok alanda deneme aşamasında olduğunu da hatırlattı ve “Tesiste klasik kök hücre nakilleri, yanıkların hücre ile tedavileri, anti-aging amaçlı kullanımlar, eklem ve kıkırdak hasarlarında hücre tedavileri, üniversitelerin, hastanelerin ihtiyacı olan güvenli hücre üretimi, kök hücre ve kanser aşısı üretimi gibi çalışmalar da yapılacak. 7 ayrı tip hücre üretebiliyoruz. Hedef kitlemiz hastalar değil. Hasta tedavisi yapmayacağız. Doktorlara ve hastanelere, hasta tedavisinde ihtiyaç duydukları sağlıklı ve güvenli hücreleri ve diğer materyalleri üretip satacağız. Bizi imalatçı ilaç firması gibi düşünebilirsiniz" diye konuştu. ATİ Teknoloji Laboratuvarı’nın Türkiye’deki en büyük biyoteknoloji altyapısına sahip tesis olduğunu kaydeden Ovalı, araştırma-geliştirme çalışmaları da yapabileceklerini belirterek “Tesis en büyük kordon kanı ve kök hücre bankalarından biri olacak. 18 bin insana ait ürünü depolama ve saklama kapasitemiz var ve bu kapasite istenildiğinde artırılabilir nitelikte" diye konuştu.

Bilindiği gibi, kök hücre ve gen konusu, ne yazık ki hâlâ daha yeterince anlaşılamadı, sağlayabileceği yararlar kesin olarak belirlenemedi ve haliyle de anlatılamadı. Hastalıkların tedavisi için en etkili kök hücre tipi olan embriyonik kök hücrelerinin kullanımı birçok ülkede yasaklandı, bazılarında da tartışma konusu haline geldi. Ancak kök hücre ve gen konusundaki gelişmelerin insan sağlığı açısından sağlayabileceği yararlar göz önüne alındığında gelecekte büyük önem taşıyacağı da bilinen bir gerçek. Bu nedenle, bölge ve ülke için böylesine umut verici gelişmeyi yaşatan KTÜ’ye, bir hayali gerçekleştiren Prof. Dr. Ovalı’ya ve bu hayale destek veren Rektör Prof. Dr. Özen’e teşekkür borçluyuz.