BAĞLAMADA DÜZEN

Bağlamada Düzenler

Türklerin en yaygın sazı olan bağlama, Anadolu'nun çeşitli yörelerinde, çok değişik akortlarla yani düzenlerle çalınmaktadır. Zaten bağlama ailesinde ''düzen'' sözcüğü, tellerin akort edilmesi anlamında kullanılmaktadır. Çok bilinen ve yaygın olan kara düzenin (bozuk düzen) yanı sıra son yıllarda yaygınlaşan ''bağlama düzeni'' en çok bilinen ve kullanılan iki düzendir. Bunların dışında, çeşitli yörelerde, çeşitli adlandırmalarla pek çok düzen vardır. Bugüne kadar tespit edilen başlıca on dokuz düzen aşağıda belirtilmiştir.

Tablodan görüleceği gibi, bağlamadaki üç grup (alt-orta-üst) telin değişik seslere çekilmesi ile kullanılmaktadır. Çok bilinen ve yaygın olan kara düzenin (bozuk düzen) yanı sıra son yıllarda yaygınlaşan ''bağlama düzeni'' en çok bilinen ve kullanılan iki düzendir. Bunların dışında, çeşitli yörelerde, çeşitli adlandırmalarla pek çok düzen vardır. Bugüne kadar tespit edilen başlıca on dokuz düzen aşağıda belirtilmiştir. Tablodan görüleceği gibi, bağlamadaki üç grup (alt-orta-üst) telin değişik seslere çekilmesi ile değişik düzenler ortaya çıkmaktadır. On dokuz düzenin hepsinde alt teller ''La'' sesi kabul edilip, diğer teller buna göre belirlenmektedir.




Düzenlerin
Adı
Seslerinin Adı ve Yeri

Alt
Teller Orta
Teller Üst
Teller Karar Sesleri
ABDAL DÜZENİ LA LA SOL LA
ACEMAŞİRAN DÜZENİ LA LA FA FA
BAĞLAMA DÜZENİ LA RE Mİ Mİ
BOZUK(KARA) DÜZEN LA RE SOL LA
ÇARGAH DÜZENİ LA RE SOL Sİ
EVİÇ DÜZENİ LA Sİ SOL Sİ
HÜSEYNİ DÜZENİ LA LA Mİ LA
HÜZZAM DÜZENİ LA LA FA# FA#
KAYSERİ DÜZENİ LA Mİ LA LA
KÜTAHYA DÜZENİ LA RE RE RE
MİSKET DÜZENİ LA RE FA# FA#
MÜSTEZAT DÜZENİ LA RE FA FA
RAST DÜZENİ LA DO SOL DO
SABAHİ DÜZENİ LA DO LA LA
SEGAH DÜZENİ LA RE Sİ Sİ
ŞUR DÜZENİ LA Mİ Sİ LA
ÜMMİ DÜZENİ LA LA RE LA
YEKSANİ(IRIZVA) DÜZENİ LA RE LA LA
ZİRGÜLE DÜZENİ LA FA SOL SOL



Bağlama düzenleri konusunda farklı saptamalar ve görüşler vardır, bunlara aşağıda yer verilmiştir.




Cafer AÇIN'ın Saptamaları :

Düzenlerin
Adı
Seslerinin Adı ve Yeri

Alt
Teller Orta
Teller Üst
Teller Karar Sesleri
ABDAL DÜZENİ LA LA SOL LA
ACEMAŞİRAN DÜZENİ LA LA FA FA
BAĞLAMA DÜZENİ LA RE Mİ Mİ
BOZUK DÜZEN LA RE SOL RE
ÇARGAH DÜZENİ LA RE Sİ Sİ
EVİÇ DÜZENİ LA Sİ SOL Sİ
HÜSEYNİ DÜZENİ LA LA Mİ LA
HÜZZAM DÜZENİ LA LA FA# FA#
KAYSERİ DÜZENİ LA Mİ LA LA
KÜTAHYA DÜZENİ LA RE RE RE
MİSKET DÜZENİ LA RE FA FA
MÜSTEZAT DÜZENİ LA RE FA FA
RAST DÜZENİ LA DO SOL DO
SABAHİ DÜZENİ LA DO LA LA
ŞUR DÜZENİ LA Mİ Sİ LA
ÜMMİ DÜZENİ LA LA RE LA
YEGAH DÜZENİ LA RE Sİ Sİ
YEKSANİ DÜZENİ LA RE LA LA
ZİRGÜLE DÜZENİ LA FA SOL SOL

2. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri





Ferruh ARSUNAR'ın Saptamaları :